دلایل و اهداف سفر مشاور امنیت ملی امارات به ایران

پایگاه رهنما:

روز گذشته تارنمای خبری میدل ایست آی، در خبری به نقل از یک مقام بلندپایه اماراتی اعلام کرد «طحنون بن زاید» مشاور امنیت ملی امارات، که برادر کوچک «محمد بن زاید آل نهیان» ولیعهد ابوظبی است، در سفری محرمانه به مدت 48 ساعت در تهران حضور داشته است. در این گزارش گفته شده هدف سفر این مقام اماراتی کاهش تنش در منطقه خلیج فارس بوده است. اگرچه این خبر به صورت رسمی از سوی ابوظبی تأیید یا رد نشده اما حسن روحانی رئیس جمهور ایران روز دوشنبه در سخنانی اعلام کرد که در یک ماه اخیر نمایندگان ایران و امارات با هم دیدار داشته‌اند و به کشورهای هم سفر کرده‌اند. بر این اساس با فرض صحت این خبر این دومین سفر یک مقام بلندپایه اماراتی در سال جاری به تهران است. اما باید دید در پویایی های جدید منطقه، امارات به دنبال چیست؟

تغییر در سیاست امارات

پس از آنکه آمریکا اول اردیبهشت ماه اعلام کرد معافیت‌های نفتی ایران را تمدید نمی کند، ائتلاف عربی و متحدین آمریکا امیدوار بودند تحریم های فلج کننده بالاخره تاثیر خود را در واداشتن تهران به عقب نشینی بر جای بگذارد؛ اما در نتیجه ای معکوس، افزایش حضور آمریکا در خلیج‌فارس باعث افزایش تنشها و آسیب به منافع کشورهای عربی شد.

اولین آسیب جدی در همان ماه اردیبهشت با انفجارهای بندر الفجیره خود را نشان داد. این اولین نشانه ای بود که امارات برای تجدیدنظر در سیاست خارجی تنش زای خود دریافت کرد. با گذشت سه ماه از افزایش حضور آمریکا در خلیج فارس ، امارات به خوبی و زودتر از عربستان دریافت که آمریکا حتی به دنبال تامین مشترک منافع خود با متحدین هم  نیست. از طرف دیگر حضورهزینه بار4 ساله امارات در یمن از یکسو با دستاورد لازم همراه نبود و با گسترش توان نظامی یمن خطرات مهمی متوجه منافع امارات می شد.

امارات برای خروج موثر از یمن و تنش زدایی با ایران اولین پیام مثبت را با فرستادن هیاتی امنیتی به تهران درتیرماه انجام داد. روزنامه« الاخبار» هدف از سفر این هیات امنیتی را خروج آبرومندانه از جنوب یمن عنوان کرد. این روزنامه می افزاید هیات اماراتی یک پیشنهاد سه قسمتی به تهران داد : بازگرداندن روابط میان دو کشور بر اساس روال قبلی، تأمین حمایت مشترک دو طرفه از گذرگاه‌های دریایی تا امنیت جریان انتقال نفت از تمام کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تأمین شود و سوم که مهم‌ترین بند است آمادگی امارات برای ترک یمن بود. اما تهران به دنبال راستی آزمایی و مشاهده عینی تغییر در سیاست امارات بود و جواب قاطعی به امارات نداد.

امارات پس از آن نمایندگانی به روسیه فرستاد و از مسکو درخواست میانجی گری کرد. در نهم مرداد رئیس گارد ساحلی امارات به همراه هیاتی هفت نفره وارد تهران شد تا ششمین نشست گارد مشترک گارد ساحلی ایران و امارات پس از پس از 6 سال وقفه از سرگرفته شود. اگر چه نتایج این سفر از طرف هر دو کشور مثبت ارزیابی شد اما امارات هنوز تردید های برای خروج از یمن  از خود نشان می‌داد.

بازخورد تهدیدات انصارلله

با توجه به تغییرات منطقه از شش ماه گذشته تاکنون، امارات دست به عصا حرکت می‌کند و قدم به قدم در کنار ارزیابی تحولات منطقه، واکنشهای مرحله ای خود را نشان می‌دهد. خبرگزاری آناتولی ترکیه در مردادماه گزارش داد در نشست بین  محمد  بن زاید و محمد بن راشد آل مکتوم نخست وزیر امارات (امیر دوبی)، بن راشد خواستار تجدید نظر در سیاست خارجی هزینه بر امارات شده اند .در این نشست حاکم دوبی از خروج سرمایه گذاران از دوبی به دلیل تنشهای منطقه ابراز نگرانی کرده بود.

از طرف دیگر انصارالله قبلا اعلام کرده بود حدود 300 نقطه استراتژیک از کشورهای متجاوز به یمن را برای حملات بعدی شناسایی کرده است. پس از این ادعای انصارالله حملات به نجران  و سپس به تاسیسات نفتی آرامکو کلید خورد که نشان از صحت این ادعا داشت. انصارالله از تیر ماه تا کنون به دلیل تمایل امارات به خروج از یمن نسبت به این کشورمماشات نموده و حملات خود را بر عربستان متمرکز کرده است. بنابراین زمان برای خروج امارات از یمن در حال سپری شدن است.

امارات، امکانات مهم نظامی خود در یمن را از 50 تا 75 درصد کاهش داده وتعداد نیروهای خود در بندر «عصب» اریتره  را نیز کم کرده است. اما این اخبار برای انصارلله کافی نبود بنابراین بادیدن تعلل‌های امارات در مرحله اول فقط نمایشی از تهدیدات را به امارات نشان دهد مانند حمله پهپادی صمصاد سه در شهریور به فرودگاه دوبی که توسط رسانه های امارات سانسور شد. پس از حملات آرامکو،«یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن گفت با نسل جدیدی از پهپادها مرکز مالی (آسمانخراش‌های شیشه‌ای) ابوظبی را هدف قرار خواهیم داد. در مجموع این تهدیدات انصارلله و نمودهای عینی آن یکی از انگیزه های مهم سفر مشاور عالی امارات به تهران است.

بی اعتمادی به متحدان

پس از سفر روز گذشته عمران خان به تهران برای میانجی گری بین ایران و عربستان ، امارات تلاش میکند در فرایند  تنش زدایی و صلح  با تهران ، ابتکار عمل به خرج داده و پیرو عربستان نباشد. پیش از آن «عادل عبدالمهدی» نخست‌وزیر عراق نیز از جمله طرف‌هایی بود که برای ایجاد بستر گفت‌وگوها میان ایران و سعودی، به درخواست ریاض پیام‌هایی به تهران منتقل کرد. در همین راستا روزنامه میدل ایست آی در گزارش خود تاکید می‌کند سفر مشاور امنیت ملی امارات  در بحبوحه تلاش‌های پرتلاطم برای مذاکره میان عربستان سعودی و ایران انجام شده است. امارات نگران است که با کلید خوردن مذاکرات میان ایران و عربستان، از وزن و اهمیت مذاکرات این کشور با تهران کاسته شود.

امارات در حال پوست اندازی از سیاست خارجی خود است و کم کم  پرده از شکاف سیاست خود با عربستان در زمینه های مختلف را برمی‌دارد. روزنامه روسیا الیوم در گزارش شهریورماه خود نوشت: «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی«در ماه جاری در کاخش در مکه اقدامی غیر معمول انجام داد و ناراحتی و خشم شدیدش از امارات را ابراز کرد». این روزنامه به نقل از منابعی آگاه نوشت :امارات می خواهد خود را یک کشور کوچکی جا بزند که در مسیر صلح و ثبات گام بر می دارد و نه دنباله رو طرف عربستانی که خودش را پیروز نشان می دهد و رویکرد توسعه طلبانه دارد زیرا اماراتی ها بر این باورند که عربستان با رویکرد توسعه طلبانه ای که دارد امارات را هم می بلعد.

 مع الوصف با عنایت به این موضوع می توان گفت سفر بالاترین مقام امنیتی امارات به تهران نشان میدهد این کشور این بار به صورت  جدی تری به دنبال تغییر سیاست در قبال تهران و یمن است. آنچه عزم امارات را در این برهه برای سیاست خارجی مستقل در برابر ایران جزم میکند، تحولات سوریه و خیانت آمریکا به کردهای سوری و رها کردن آنها در برابر حملات ترکیه است. از طرف دیگر نوع تسلیحاتی که امارات و عربستان  از آمریکا دریافت میکند در جنگهای نامتقارن، بازدارندگی موثری ایجاد نمیکند. بنابراین امارات تلاش میکند از طریق راه‌حل‌های سیاسی و کم هزینه منافع خود را برآورده سازد.